“Arkestra In Residence” 15 September 2008 in Paradox, Tilburg

http://zaterdagavond.radio6.nl/2008/09/16/historische-arkestra-opnamen/

Please note that North Sea Jazz 1990 and Delft 1971 streams are available by following the link shown above.

Historische Arkestra-opnamen

dinsdag, 16 september 2008 / door Aad van Nieuwkerk / jazz

De opzettelijke verbastering van “orchestra” tot “arkestra” was nog maar de kleinste van de talloze mystificaties, spelletjes met metaforen, literaire vrijheden, eigenzinnigheden en onnavolgbaarheden van Sun Ra, in 1915 geboren als Herman Poole Blount. Al voor en kort na de Tweede Wereldoorlog was de in Birmingham, Alabama, in het zuiden van de Verenigde Staten, geboren Blount actief als muzikant, componist en bandleider. Sonny, luidde zijn nickname, en misschien klinkt dat wel door in de naam die hij in de jaren ‘50 officieel aannam, Le Son’y Ra (later ingekort tot Sun Ra).

Zoals trouwens het zuidelijk accent doorklinkt in “Arkestra”, het vaste element in de overigens steeds wisselende namen die Sun Ra zijn band placht te geven: The Solar Myth Arkestra, His Cosmo Discipline Arkestra, The Blue Universe Arkestra, en nog zo wat kosmische varianten.

Veel publiek succes heeft Sun Ra met zijn Arkestra eigenlijk nooit gehad, maar door jazz-kenners en -critici is zijn werk altijd hoog gewaardeerd. Ruwweg kun je wat Sun Ra in zijn lange carrière (zijn eerste officieel geregistreerde compositie dateert al van 1936, en hij is actief gebleven tot hij in 1993, halfzijdig verlamd en uitgeput door een serie hersenbloedingen, overleed) heeft gedaan indelen in drie periodes. In 1946 - na een tijdje in het gevang te hebben doorgebracht omdat hij als gewetensbezwaarde niet alleen weigerde om dienst te nemen in het leger, maar weigerde om vervangende dienst te doen - trok Sun Ra zoals zovelen uit het gesegregeerde zuiden van de VS naar het noorden, om zijn heil te zoeken in Chicago. Daar richtte hij in de loop van de jaren ‘50 zijn Arkestra op, waarmee hij optrad en muziek speelde in de big band traditie van - zeg maar even gemakshalve - Duke Ellington. In 1961 verhuisde hij met het Arkestra naar New York, waar een periode aanbrak die je het beste kan omschrijven als Sun Ra’s eigen versie van de free jazz. En rond 1970 verhuisde hij opnieuw, nu naar Philadelphia, waar de derde, muzikaal weer toegankelijker maar ook veel eclectischer periode aanbrak, en waarin je op een concert ongeveer alles kon verwachten: jazz standards, big ban arrangementen, piano-solo-stukjes, electronische en synthesizer improvisaties, woeste lichtshows, en zo nu en dan een arrangement van een deuntje uit een Walt Disney-film.

Meer lezen: kijk op de officiële site, of op de prima Wikipedia-site.

Het Sun Ra Arkestra, inmiddels geleid door Arkestra-saxofonist van bijna het eerste uur Marshall Allen, speelt deze week in Tilburg in het ZXZW Festival. Het concert van zaterdagavond in Paradox wordt live uitgezonden op Radio 6. Hier zijn alvast, voor de echte liefhebber, opnamen uit het North Sea Jazz Festival 1990 (met grote dank aan de NPS) en opnamen van een concert in Delft uit 1971. Klik en luister!

North Sea Jazz 1990
Blue Lou (23′41″), Somewhere over the Rainbow (3′28″), geen titel (7′04″), Face the Music (6′51″), Sunrise (Space is the place/Out of space) (15′35″). Sun Ra (keyboards); Jothan Callins, John Ore, Michael Ray, Fred Adams (trompet); Tyrone Hill, Julian Priester (trombone); John Gilmore (tenorsax, klarinet); Marshall Allen (altsax, fluit); Noes Scott (altsax); James Jackson (fluit, fagot); June Tyson (zang); Buster Smith, Eric Walker (drums); Elson Nascimento (slagwerk). Opname Paulus Potterzaal, Nederlands Congresgebouw Den Haag, vrijdag 13 juli 1990.

Van de opname uit Delft konden zijn nog geen gedetailleerde gegevens boven water. De opname werd gemaakt op 11 november 1971 tussen 20.00 en 23.00 uur, in de Nieuwe Aula van de TH Delft.

http://3voor12lokaal.vpro.nl/magazines/news/index.jsp?portals=26395&magazines=26396&news=1082875

ZXZW Maandag
Festival voor independent culture gaat van start
SUN RA ARKESTRA (20.30 UUR - PARADOX)

CONCERT
Sun Ra Arkestra is de hele week “Arkestra In Residence” op ZXZW, met elke dag (uitgezonderd de vrijdag) weer andere sets. Maandag speelden ze hun eerste twee sets in Paradox.

MUZIEK
Na wat inleidend tromgeroffel start het veelkoppige gezelschap met stevig freejazz gekwetter, om vervolgens op een soort New Orleans brassband groove over te gaan. Daarmee demonstreert het orkest meteen zijn ongekende reikwijdte: er is eigenlijk welhaast geen jazzstijl te bedenken die dit orkest niet beheerst. Men springt moeiteloos van swing naar bop en van beroemde jazz standards naar obscure avant-garde composities. Vanavond ligt de nadruk echter op de begindagen van de jazz met stukken van onder anderen oer-jazzcomponist Jelly Roll Morton, big band pionier Fletcher Henderson en (hoe kan het ook anders) de grote Duke Ellington. Pas wanneer bandleider Marshall Allen aan het einde van de tweede set een eigenaardig elektronisch blaasinstrument ter hand neemt krijgen we ook de kosmische kant van Sun Ra’s klankwereld voorgeschoteld.

PLUS
De ongelofelijke veelzijdigheid van het orkest. De schitterende glitterkostuums van de bandleden. En bovenal de geweldige bandleider Marshall Allen, die ondanks zijn vierentachtig (!) levensjaren nog steeds alle mogelijke klanken (van lyrische tonen tot extatisch gekrijs) uit zijn altsaxofoon weet te toveren. En dat alweer vijftig jaar voor het Sun Ra Arkestra. Mooi om te zien hoe hij als een soort Red Wizard van de Kosmic Kreation Klan het Arkestra dirigeert. Ook leuk dat de blazers van de band aan het eind van het concert in optocht door de zaal gaan als een straatorkestje uit New Orleans. Zo is het immers ooit allemaal begonnen.

MIN
Niet veel noemenswaardigs. Maar er zijn natuurlijk altijd wel kleine zeurpuntjes. Zo is het vanwege de grootte van het orkest en de vele blazers daarin (verscheidene alt-, tenor- en baritonsaxofonisten en trompettisten) niet altijd even makkelijk op drukke momenten alle instrumenten te horen. De bas en met name de gitaar hebben hier soms onder te lijden. (Eén der trompettisten is tijdens de tweede set ook zichtbaar ontevreden over zijn hoorbaarheid.) En één van de tenorsaxofonisten valt een keer te vroeg in tijdens een nummer. En de pianist raakt tussen de sets zijn glitterpetje kwijt, waardoor hij de tweede set blootshoofds moet spelen (schande!). Tot slot is het natuurlijk jammer dat de grote Sun Ra er zelf niet meer bij kan zijn (maar we worden nu eenmaal niet allemaal honderd jaar).

CONCLUSIE
Dit legendarische orkest moet je gewoon een keer meepikken tijdens het festival. Gelegenheid genoeg. De komende dagen zullen in het teken staan van Sun Ra favorieten, standards en werken van Marshall Allen. Komt dat zien!

CIJFER
9, eigenlijk een beetje belachelijk om een orkest van deze statuur van een cijfer te voorzien. (WdW)